Nhận định và lập luận là những đơn vị logic, hay đơn vị tư duy và tri thức. Vì vậy, để trình bày chân lý này, chúng ta không chỉ đặt câu hỏi và trả lời mà còn phải hỏi theo trình tự nhất định, giữ vững được trình tự đó; phải thể hiện được sự khác nhau giữa các câu trả lời và cố gắng nêu được lý do tại sao; phải chỉ ra được cụ thể đoạn nào trong sách minh hoạ cho việc phân loại câu trả lời. Điều này cũng tương tự với tác phẩm hư cấu vì người viết tiểu thuyết có phong cách hoàn toàn khác người viết tả thực.
Bạn sẽ không thể khỏa lấp được sự thiếu hiểu biết của mình trừ phi bạn có thể đặt ra một câu hỏi thông minh cho cuốn sách tham khảo bạn đang sử dụng. Trong khi đó, một tác phẩm mô tả thường hướng tới sự minh bạch, rõ ràng. Theo quan điểm triết học, văn phong cách ngôn hoàn toàn không phù hợp.
Hoặc nó bắt đầu bằng các dẫn chứng và lý lẽ để từ đó suy ra kết luận. Rõ ràng, vấn đề không phải là không thể vượt qua. Đọc sơ qua nắm ý chính, dù cũng rất hữu ích cho bước đầu tiên của việc đọc phân tích, nhưng cơ bản là để chuẩn bị cho bước thứ hai: hiểu được nội dung cuốn sách bằng cách thống nhất thuật ngữ với tác giả, diễn giải các nhận định của tác giả và theo sát các lý lẽ tác giả đưa ra.
Các bước sẽ được trình bày theo trình tự diễn ra của chúng. Câu ghép là một tập hợp câu nối với nhau bởi những từ như và, nếu… thì, không những… mà còn. Lịch sử gắn chặt với sự kiện theo cách khác với thơ.
Triết gia Francis Bacon (1561-1626) từng nhận xét rằng: Một số sách chỉ dùng để nếm. Cố gắng định nghĩa từ này là một vấn đề gây nhức đầu và bạn phải tìm hiểu sâu về triết học để hiểu được vấn đề. Giai đoạn hai - nắm bắt từ vựng tương ứng với việc theo học lớp một, với kết quả là học sinh đó làm chủ được các kỹ năng đọc ở giai đoạn hai, nói cách khác lả khả năng đọc hay biết chữ ở lớp một.
Đối với những lĩnh vực kiến thức đã có sẵn hệ thống từ chuyên môn, việc tìm các từ quan trọng trong một cuốn sách về đề tài đó tương đối đơn giản. Chúng tôi nhắc đến sai lầm phổ biến này vì rất nhiều người nghĩ họ biết tiêu đề cuốn sách mặc dù thực tế hiếm người thật sự đọc cẩn thận, và suy nghĩ xem tiêu đề sách muốn nói gì. Nhưng tất cả chúng ta đều có thể học cách đọc hiệu quả hơn, để hiểu biết hơn bằng chính nỗ lực của bản thân.
Những sách chỉ dẫn cho bạn cách làm gì đó, ví dụ như sách dạy nấu ăn hay sách hướng dẫn lái xe, không tranh luận rằng bạn phải trở thành một đầu bếp hay tài xế giỏi, chúng chỉ bày cho bạn cách thành công. Hai bước này giúp bạn đoán định trước hai bước đầu của việc đọc phân tích. Chúng giống như ma tuý.
Đó là từ mà tác giả cuốn sách có sự bất đồng với các tác giả khác về cách dùng nó. Còn mục đích của việc đọc nhiều sách về cùng một chủ đề lại khá khác. Ví dụ, chúng ta thường rất vui khi một nhân vật được thừa kế nhiều tiền hoặc gặp vận may.
Còn dữ kiện thì không thay đổi vì nó phản ánh hiện thực và luôn đúng. Dù gì đi nữa, ngay lúc đó bạn cũng có thể bỏ sách xuống. Hầu hết mọi độc giả đều nhận biết được một tác phẩm hư cấu khi mới đọc qua.
Tất nhiên, không ai có thể áp dụng cách đọc phân tích ngay từ khi bắt đầu đọc cuốn sách đầu tiên trong đời. Người ta có thể xem xét những cuốn sách khác nhau về cùng một lĩnh vực để so sánh và đưa ra nhận xét thứ tự. Trì hoãn đưa ra nhận xét cũng là một hành động phê bình.