Còn khía cạnh tập thề là đau khổ tích lũy trong linh hồn tập thể của nhân loại trải qua hàng ngàn năm do bệnh tật, tra tấn, chiến tranh, thẩm sát, tàn ác, và điên rồ và vân vân gây ra. Tiếp cận với lãnh địa vô tướng ấy mới đích thực là giải thoát. Nhân đây cũng xin nói thêm rằng Freud cũng đã nhận ra sự hiện diện của mối bất an ngấm ngầm này, và đã đề cập đến nó trong tác phẩm Civilixation and Its Discontents của ông.
Ngài không nói: “Ta đã từng hiện hữu trước khi Abraham được sinh ra”, bởi vì nói như thế ngài vẫn còn bên trong chiều kích thời gian và vẫn còn lệ thuộc vào nhân thân có hình tướng. Bạn sẽ không còn bị trói buộc vào nó nữa. Hãy giữ cho cánh cổng luôn rộng mở.
Nhưng đừng tìm cách nắm bắt nó bằng tâm trí. Đã từng có nhiều người không công nhận Chúa Jesus hay Đức Phật, cũng đã có và luôn luôn có nhiều người bị lôi cuốn bởi các cái Tôi to lớn hơn. Không có một cái tôi giả lập để gìn giữ, bảo vệ, và nuôi dưỡng, họ đơn giản hơn, bình dị hôn cả những con người bình thường.
Bạn sẽ không đòi hỏi các tình huống, các hoàn cảnh, địa điểm, hay con người phải làm cho bạn thấy hạnh phúc, và rồi thấy thống khổ khi chúng không còn phục vụ cho kỳ vọng của bạn nữa. Nếu tệ hại hơn, nó khiến bạn phải lo âu. Tôi đang nói đến việc buông bỏ toàn bộ trường năng lượng tâm trí – xúc cảm bên trong bạn vốn luôn luôn đấu tranh giành lấy quyền lực.
Hầu hết mọi người đều thấy khó mà tin tưởng rằng trạng thái ý thức hoàn toàn thoát khỏi mọi tiêu cực là trạng thái mà con người có thể đạt đến được. Trạng thái mê muội sâu sắc như cái quầng chứa nhóm đau khổ chẳng hạn, hay nỗi đau khổ sau sắc khác như mất đi người thân thương chẳng ghạn, thường cần phải được chuyển hoá thông qua sự chấp nhận hiện thực phối hợp với ánh sáng của sự trụ ý vào hiện tiền – tức là duy trì sự chú ý lâu dài. Tuy nhiên, tình hình này sẽ không thành hiện thực đối vối bạn nếu như bạn không có lòng khoan thứ.
Trong các trường hợp đó, bạn có khuynh hướng trở nên “mê muội” hay “bất thức”. Nhưng bạn không thực sự biết rõ điều đó cho đến khi bạn nhận ra được tinh hoa Thượng Đế của riêng bạn chính là ý thức thuần túy (pure consciousness). Thông qua sự phản kháng, phẩm chất ý thức tỏ ngộ của bạn, và do đó, phẩm chất của bất cứ công việc gì bạn đang làm hay của bất kỳ sự vật nào bạn đang tạo tác đều được nâng cao vô hạn.
Chỉ có cõi Bất thị hiện – cái Nhất Thể, cái Một. Xin được nhắc lại ở đây: khoảnh khắc hiện tại là tất cả mọi thứ bạn từng có được. Do đó, bạn không bị trói buộc vào thành quả hoạt động.
Nếu bạn tiếp tục theo đuổi mục tiêu cứu rỗi qua một quan hệ, bạn sẽ không ngừng vỡ mộng. Cái bạn gọi là “cuộc sống” đúng ra phải gọi là “hoàn cảnh sống” của bạn. Chúng nêu rõ cái siêu việ hơn cả tâm trí vị ngã và khả năng sống trong một trạng thái ý thức hoàn toàn mới lạ.
Chỉ cần ý thức mạnh mẽ về khoảnh khắc hiện tại. Đức Phật dạy rằng ngay đến hạnh phúc của bạn cũng là dukkha – phạn ngữ Pali có nghĩa là “khổ” hay “không hài lòng”. Nhưng lúc ấy hãy chắc rằng bạn buông bỏ nó hoàn toàn.
Các trường hợp đồng hóa của tự ngã phổ biến nhất có liên quan đến cơ nghiệp, công việc đang làm, địa vị và sự công nhận của xã hội, mối quan hệ, lịch sử bản thân và gia tộc, các hệ thống tín niệm, và thông thường cũng phải kể đến quan điểm chính trị, chủ nghĩa quốc gia, chủng tộc, tôn giáo, và các dạng đồng hoá khác với tập thể. Thế rồi, khi ý thức của bạn quay trở lại thế giới thị hiện, bạn chấp nhận lại cái nhân thân hữu tướng mà bạn đã tạm thời từ bỏ. Một khía cạnh khác nhau của đau khổ về mặt xúc cảm thuộc phần nội sinh của tâm trí vị ngã, nó chính là cái cảm nhận thâm căn cố đế về sự thiếu thốn hay bất toàn, về tình trạng không trọn vẹn.